कोरोना कहर र वैदेशिक रोजगार : चुनौतीलाई अवसरमा बदल्ने हो की ?

• सुनिता पोखरेल
• जेष्ठ १८, २०७७
• 0

विदेशमा रहेका अलपत्र नेपालीहरुलाई सरकारले उद्धार गर्ने भएको छ । यसका लागि स्वदेश फर्कन चाहने विभिन्न देशमा रहेका नागरिकको विवरण १० दिनभित्र संकलन गर्ने जिम्मेवारी परराष्ट्र मन्त्रालयलाई सरकारले दिएको छ ।

कोरोना भाइरस (कोभिड १९) रोकथाम तथा नियन्त्रण उच्चस्तरीय समन्वय समितिको शुक्रबार सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयमा बसेको बैठकले अलपत्र नेपालीलाई प्राथमिकताका आधारमा स्वदेश फिर्ता गर्ने निर्णय गरेको हो । समितिले यसका लागि पेश गरेको कार्यसूचि शनिबार बसेको मन्त्रीपरिषदको बैठकलेसमेत पारित गरिसकेको छ ।

अहिले झण्डै ४५ लाख नेपाली सार्क राष्ट्र बाहेकका मुलुकमा रहेको अनुमान छ । यसमा पनि मलेसीया तथा खाडी क्षेत्रका मात्र ७० प्रतिशतभन्दा बढी नेपाली रहेका छन । तर कति नेपाली विदेशमा छन् र कस्तो अवस्थामा छन भन्ने यकिन तथ्यांक सरकारसँग पनि छैन ।

विगतका केही वर्ष वैदेशीक रोजगार सम्बन्धी पत्रकारिता गर्ने अवसर पाएकोमा यस अवधिमा मैले वैदेशिक रोजगारका समस्या, पिडा तथा यससंग सम्बन्धित धेरै कुराहरु नजिकबाट नियाल्ने मौका पनि पाए ।

विदेश जानका लागि प्रक्रिया थालनी देखी विदेशी भूमिमा पुग्दासम्म नेपालीहरुले दुःख पाइरहेका घटनाहरु सर्वविदितै छ । त्यसपश्चात विदेशी भूमिमा कामका शिलशिलामा आइपर्ने दुःख त झनै कहालीलाग्दो नै छ ।

विशेषगरी खाडी मुलुकहरुमा गएका नेपालीहरुको दिनदिनै नराम्रा खबरहरु आउने कुराले पनि देशका मेरुदण्ड युवाहरुको अवस्था दयनीय रहनु हुन्न भन्नेमा नै मेरो जोड रहन्थ्यो । त्यसैले वैदेशिक रोजगारलाई बाध्यता नबनाएर स्वदेशमै रोजगार तथा स्वरोजगार बन्नुपर्छ भन्ने कुरालाई नै मध्यननजर गर्दै म रिपोर्टहरु बनाउने गर्दथे ।

तर भनेजस्तो सहज कहाँ थियो र ? १० वर्षे जनयुद्ध, राजनीतिक अस्थिरता तथा देश विकास र रोजगारी सिर्जनामा सरकारको खासै लगाव नदेखिएको अवस्थामा नै हो घर, परिवार, समाज अनि देशै छोडेर युवाहरु विदेशतर्फ आकर्षित बनेका । चाहेर वा नचाहेरै पनि धेरैको पहिलो रोजाई वैदेशिक रोजगार नै बन्न पुग्यो ।

विशेष गरी खाडी मुलुकमा जाने युवाहरु विना सीप र ज्ञान नै श्रम बजारमा प्रवेश गर्ने गर्दछन् । जसका कारण थोरै पारिश्रामिक पाउने समस्या त छदैछ, अपहेलीत तथा विभिन्न दुर्घटनामा परेका कयौं घटनाहरुलाई रिपोर्ट बनाएर पढ्नुपर्दा निकै गाह्रो हुन्थ्यो ।

एक पटक रिपोर्टिङ्गका क्रममा विदेशबाट फर्किएकी एक जना महिलासंग भेट भयो । मानसीक रुपमा निकै नै विचलीत हुनु भएकी उहाँसंग कुरा खोतल्दै जाने क्रममा निकै नै अभद« व्यवहार हुने गरेको सुने । घरेलु कामदारका रुपमा काम गर्ने ती महिलालाई निकै मानसीक तथा शारीरीक यातना दिइने रहेछ । जसका कारण आत्महत्या गर्न लागकी उहाँलाई कसैले बचाएर नेपाल फर्काइदिएका रहेछन् ।

यता पुरुषहरुको अवस्था पनि कम कहालीलाग्दो छैन । तल्लो तहको काम, कामकै शिलशिलामा अंगभंग तथा ज्याननै गुमाउनु परेका घटनाहरु लगातार आइरहनुले वैदेशीक रोजगारमा रहेका नेपालीहरुको अवस्था के छ भन्ने कुरा सहजै बुझ्न सकिन्छ ।

विदेशमा रहने केही नेपालीले राम्रो आम्दानी नगरेका पनि होइनन् तर धेरै नेपालीहरुको अवस्था भने भयावह नै छ । यो त सामान्य अवस्थामा नेपालीहरुले विदेशी भूमिमा भोगेको समस्या थियो ।

यतीबेला कोभिड–१९ का कारण विश्व आक्रान्त बनिरहेको अवस्थामा विदेशमा रहेका ठूलो संख्याका नेपालीहरु थप विचलीत बनेका छन् । यतीबेला वैदेशिक रोजगारीको क्षेत्रमा रहेका नेपालीहरु आफ्नै देशमा फर्कन चाहिरहेका छन् । यो एउटा चुनौतीले खडा गरेको अवसर पनि हो ।

कोही विद्धानले भनेका छन्, ‘सुनको कचौरामा बसेर नेपालले भीख मागीरहेछ ।’ कृषिमा अथाह सम्भावना हुदाहुदैं पनि खाद्यान्नका लागि नेपाल अन्य मुलुकमा निर्भर छ । अर्कोतर्फ जलविधुतमा पनि उत्तिकै सम्भावना छ । जडिबुटीको कुरा गर्ने हो भने हामी सस्तोमा जडीबुटी बेचेर महंगो औषधी किनेर खाइरहेका छौं । पर्यटनका कुरा गर्ने हो भने विश्वका हर कोही नागरिक नेपाल घुम्नका लागि आउन आतुर छन् । यी त केही सम्भावनाका कुरा मात्र भए । यस्ता थुप्रै सम्भावनाले भरीपूर्ण छ हाम्रो देश नेपाल । वास्तवमै विश्वका समृद्ध राष्ट्रहरुले पनि नेपाललाई स्रोत साधनले भरिपूर्ण सुन्दर देशको रुपमा व्याख्या गर्दछन् ।

कोही पनि नागरिक आफ्नो जन्मथलो छोडेर अरुको देशमा रमाउन चाहदैन । यो त बाध्यताले देश नै छोड्नुपर्ने स्थिती सृजना भएकोले मात्र हो । अब फेरी समय परिवर्तन हुदैंछ । सरकारको नारा नै छ, सुखी नेपाली, समृद्ध नेपाल । विकास उन्मुख योजनाहरुले केही हदसम्म प्राथमिकता पनि पाइरहेको छ ।

अब विदेशमा रहेका आफ्ना नागरिकलाई स्वदेश फर्काएर नेपाली माटोमा नै परिचालित गर्नु आवश्यक छ । तातो बालुवामा पसिना चुहाएर हरियाली बनाउन सक्ने नेपालीले आफ्नो देशमा पक्कै बहार ल्याउने छन् । मात्र अवसर अनी प्रोत्साहनको खाँचो छ । आफैमा सुन्दर देश नेपालमा देशका मेरुदण्ड युवाहरुको उपस्थितीले समृद्धिको बाटो अवश्य कोर्नेछ ।

सम्बन्धित शीर्षकहरु

जनजिवन : एउटा युवा शक्ति जसले अस्थायी रुपमा पान व्यापार गरिरहेका छन्

‘कतारको राष्ट्रिय दिवस यहाँका जनताको बफादारी, ऐक्यबद्धता र गौरवको वार्षिक स्मरण पनि हो’

अन्तर्राष्ट्रिय आप्रवासी श्रमिक दिवस : अझै चासो र चिन्ता वैदेशिक रोजगारकै

अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवस : विश्वभर मानव अधिकारको अवस्था चिन्ताजनक

नेताको हाइफाई, बदनाम हुँदै ट्रेड युनियन

‘काठमाडौंको रहनसहनमा आदत भइसकेको जीवन एकाएक यता लाग्दा अनौठो मान्ने धेरै हुनुहुन्थ्यो’

‘पीएनओ’ अर्थात नेपाली मुलका नेपालीले खोजेका कुरा

‘अरुको पसलमा काम गर्दै सिप सिकेँ, अहिले त्यही सिपले काम दिएको छ’ : शंकर मिजार

जनजिवन : ‘नाफा घाटा आफ्नो ठाउँमा छ, आफ्नो कामप्रति हामी सधैँ सजग, दृढ र ढुक्क छौँ’

‘सरकारले युवाहरुलाई देशमै उद्यमशिल बनाउने वातावरण सृजना गर्नुपर्छ’-बैकुण्ठ दाहाल